Laugardaginn 19. september, 2009 -
Menningarblað/Lesbók
TÓNLIST Geisladiskur | Haydn
Smitandi leikgleði
Píanókonsertar í D-dúr Hob. XVIII:11,.C-dúr Hob. XIV:12, D-dúr Hob.
XVIII:2 og F-dúr Hob. XVIII:F2. Edda Erlendsdóttir leikur á píanó ásamt
Sinfóníuhljómsveit Íslands undir stjórn Kurts Kopeckys.
stjörnugjöf: 4 og 1/2
Edda Erlendsdóttir „Hún grípur mann með hnyttnum tónhendingum sem verða
að risavöxnum kastölum, nánast fyrirvaralaust,“ segir meðal annars í
dómi Jónasar Sen um nýjan hljómdisk Eddu, helgaðan verkum Haydn.
Ég er enginn sérstakur unnandi Haydns. Tónlist hans er of fyrirsjáanleg, hún er gömul lumma sem er komin yfir síðasta söludag.Ég get samt ekki haft annað en gaman af nýútkomnum geisladiski með fjórum konsertum eftir Haydn í flutningi Eddu Erlendsdóttur píanóleikara og Sinfóníuhljómsveitar Íslands undir stjórn Kurts Kopeckys.Birtan í túlkuninni, léttleikinn og leiftrandi þokkinn er þvílíkur að maður hrífst með. Edda hristir hvert fingrahlaupið af öðru fram úr erminni, mótar hverja laglínu af afslappaðri mýkt. Hljómsveitin rammar svo píanóleikinn inn í einstaklega fallega umgjörð sem einkennist af smekkvísi og sjarma. Gamla lumman verður girnileg að nýju.
Eitt megineinkenni tónlistar Haydns er hvernig honum tekst að búa til stóra, tignarlega heild úr litlum einingum. Þessi umbreyting, þróun tónefnisins virkar blátt áfram í meðförum Eddu. Hún grípur mann með hnyttnum tónhendingum sem verða að risavöxnum kastölum, nánast fyrirvaralaust. Eðlileg túlkunin kemur svo á óvart að tónlistin hættir að vera fyrirsjáanleg.Annað megineinkenni Haydns er húmor. Auðvitað eru brandararnir í tónlistinni hans löngu hættir að koma á óvart, til þess eru verkin of gömul. En leikgleðin í túlkuninni bætir það upp, gleðin er smitandi og maður skemmtir sér undarlega vel.Í stuttu máli er þetta óvanalega heildstæð, lifandi túlkun þar sem hvert smáatriði er mótað af vandvirkni og öll hlutföll eins og þau eiga að vera.
Þeir Bjarni Rúnar Bjarnason og Georg Magnason sáu um upptökuna og hún hefur tekist fullkomlega. Píanóið er tært en hljómmikið og hljómur sveitarinnar safaríkur, hæfilega djúpur og ávallt litríkur.
Þetta er frábær geisladiskur til að hafa á fóninum þegar maður vill hafa það virkilega notalegt. Ég held að síðasti söludagur gömlu lummunnar hafi hér með verið framlengdur!
Jónas Sen
Morgunblaðið
Mánudaginn 9. nóvember, 2009
TÓNLIST - Píanótónleikar í Laugarborg * * * * *
Leikið af hjartans lyst
JÓN HLÖÐVER ÁSKELSSON
Edda Erlendsdóttir
Á efnisskrá: Sónata í c-moll, Rondó í e-moll, Fantasía í C-dúr eftir
C.P.E. Bach; Sónata í a-moll eftir Schubert; Arietta í 12 tilbrigðum,
og Andante með tilbrigðum í f-moll eftir Josep Hayden. Píanóleikari:
Edda Erlendsdóttir. Fimmtudaginn 5. nóvember kl. 20.30.
ÉG HEF áður gripið til þeirrar samlíkingar að mér finnist ég vera
staddur í miðju alheimsins, þegar tónleikar hrífa mig frá stund og stað.
Þessari tilfinningu var ég sannarlega gripinn af á tónleikum Eddu
Erlendsdóttur.
Þegar ég sá fyrst efnisskrána fannst mér skrýtið að planta rómantísku
blómi Schuberts í beð milli tveggja tilbrigða eftir Hayden og hafa svo
rókókólitt rósaskrúð Filips Emanúels þar á undan.
En með næmri túlkun og syngjandi línum Eddu á verkum þremenninganna
varð manni ljóst að stílræn flokkun höfunda er ómark þegar svo er
leikið.
Umfram allt eru það heitar tilfinningar sem ráða og Hayden, sem varð
óvenjulega gamall miðað við lífaldur tónskálda þeirra tíma myndar
bogabrú milli klassíska og rómantíska tímans.
Svo vitnað sé í verkin hljómaði Róndó Filips Emanúels, annar þáttur
A-moll sónötu Schuberts og lokin á f-moll tilbrigðum Haydens af svo
mikilli dýpt tilfinninga og mýkt að vart verður rómantískar túlkað.
Síðan var þessi skýri og tæri ásláttur Eddu, ásamt söngvísri
hendingarmótun á mörgum hröðum hlutum verka sem tengdu inn í
snillingatökin í rósagarði rómansins.
Söngur vinstri handar var frábær, en trúlega er þetta að verða of
tæknilegt hjá mér.
Allt of fáir áheyrendur fengu ríkulega goldið einlægt lófaklapp með
tveimur heillandi aukalögum.
Um fram allt þjónar tæknin mikilli smekkvísi og næmum eyrum, svo leikur
Edda af hjartans lyst.
JÓN HLÖÐVER ÁSKELSSON
Með þrjá snillinga í föruneyti
Edda Erlendsdóttir minnist tveggja alda ártíðar Haydns með tónleikum á
Íslandi
Píanóleikarinn Edda Erlendsdóttir
Eftir Bergþóru Jónsdóttur begga@mbl.is SUMIR skilja eftir sig þvílíka
arfleifð að öldum eftir andlát sitt fagnar fólk vegferð þeirra á
jörðinni.
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
SUMIR skilja eftir sig þvílíka arfleifð að öldum eftir andlát sitt
fagnar fólk vegferð þeirra á jörðinni. Þetta á auðvitað við um mesta
merkisfólk sögunnar og tónskáldin eru áberandi í þeim hópi; verkin
þeirra eru ný, í hvert sinn sem þau eru spiluð.
Edda Erlendsdóttir fagnar tveggja alda ártíð meistara klassíkurinnar,
Josephs Haydns, með tónleikum víðsvegar um landið um þessar mundir;
annað kvöld kl. 20 í Listasafni Íslands. En tónleikarnir eru líka
hálfgildings útgáfutónleikar, því fyrr á árinu gaf Edda út geisladisk
þar sem hún leikur píanókonserta eftir Haydn með Sinfóníuhljómsveit
Íslands.
„Ég gat ekki tekið heila sinfóníuhljómsveit með mér í þessa
tónleikaferð, og því eru þetta allt einleiksverk. Ég spila tvö af mínum
uppáhalds Haydn-verkum; Aríettu með tilbrigðum og Tilbrigði í f-moll.
Haydn var svo frábær tilbrigðasmiður og snillingur í því að setja stef
í mismunandi búning.
Ég prjóna svo efnisskrána kringum Haydn og spila þrjú verk eftir C.P.E.
Bach sem Haydn dáði mjög. Haydn segir einhvers staðar að áður en hann
byrjaði sjálfur að semja hafi hann spilað verk Bachs. Á milli spila ég
svo Schubert-sónötu í a-moll sem mér finnst tengja klassíkina og
rómantíkina. Mér finnst strax hjá Haydn kominn sterkur rómantískur
þráður og jafnvel líka hjá C.P.E. Bach.“
Schubert dó ungur, en sónatan sem Edda spilar er eitt af æskuverkum
hans; ein af fjórum píanósónötum sem hann samdi 1817. „Ég hef verið að
vinna mikið í sónötum Schuberts frá þessu ári. Þær eru fremur stuttar,
en mikill söngur í þeim. Þær eru ekki eins langar og krefjandi og
seinni sónötur hans urðu, og þess vegna eru þær líkari þeim klassísku,“
segir Edda Erlendsdóttir.
"The Icelandic pianist had in fact invited us to
the concert
of the year? No, even that reference fails to do justice to the
performance. It's
necessary to look farther back to recall a true parallel to this
unforgettable experience."
C.G. .Ahlen,Svenska Dagbladet,Stockholm.
"Edda Erlendsdotttir performs theese
mysterious
works (C.P.E.Bach's
piano music) with a great sense of
delicate phrasing a
gagnryni Frettablaðið.pngnd breathing .She knows how
to play with expressive and tense silences. Her gracefull and discreet
playing is
at its best in meditative movements but gives nevertheless a joyfull
tone to merry
pages. "
M.Laise, Repertoire, Paris
""Edda Erlendsdottir played the Grieg concerto
with self control and mastery but also with a dramatic lyrism. Her
sound is wonderfull,
her playing is full of energy""
A. Mason, Dagbladid, Reykjavik
</p>
" Edda Erlendsdottir is an outstanding
pianist,
self-assured and very musical. Her convincing and contrasted playing
translates the
beauty of the music in a very personnal way."
J.Asgeirsson, Morgunbladid, Reykjavik
"Icelandic pianist steals show at Forum...The
highlight
of the concert was Edda Erlendsdottir world-travelled pianist
from Iceland
who played the Grieg Concerto in A minor"
R. Ross,Patriot news, Harrisburg.
"Edda Erlendsdottir is one of the few
pianists recognizable
within a few seconds from the curves of her phrasing, her spurts, her
punch"
D de C., L'Impartial, Swiss
"There is a good case-as here-for playing C.P.E. Bach on a Steinway (...)
her performances admirably articulate its waywardness.The generous
playing time (74
mn) enhances an issue especially welcome in giving us sonatas of Bach
not otherwise
available."
S. Jenner,Piano Journal, London